ဗုဒၶေခတ္မတိုင္မွီက ခ်မ္းသာကို ရွာေဖြသူတို႔အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

သမိုင္းပညာရွင္မ်ား အဆိုအရ မဇၥ်ိမေဒသတြင္ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ အလိုက္ ေခတ္မ်ားသည္ ေဝဒေခတ္၊ ျဗာဟၼဏေခတ္၊ အာရညေခတ္၊ ဥပနိသွ်ဒ္ေခတ္၊ တတၳိယေခတ္၊ ဗုဒၶေခတ္ ဟူ၍ အစဥ္တိုင္း (အခ်ိဳ႕ကေခတ္ၿပိဳင္လ်က္) ျဖစ္ေပၚလာ ၾက၏။

          ေဝဒေခတ္တြင္ နတ္မ်ားကို ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ၾကသည္။ ေဝဒက်မ္း ေလးပံု ရွိ၏။ ၄င္းတို႔မွာ

၁) ရိက္ေဝဒ (နတ္မ်ား၏ ဘုန္းေတာ္ဘြဲ႕ကို ေဖာ္ျပေသာက်မ္း)

၂) ယဇုေဝဒ (ေနာက္ပိုင္း နတ္မ်ား၏ ဘုန္းေတာ္ဘြဲ႕ကို ရြတ္ဆို ပူေဇာ္ရံုႏွင့္ မၿပီးပဲ လွဴဖြယ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ လွဴဒါန္း ပူေဇာ္လာၾကသည္။ ထို ယဇုေဝဒသည္ မ်ားျပားလွေသာ နတ္အလိုက္၊ အခမ္းအနားအလိုက္ ပူေဇာ္မႈ စည္း စနစ္တက် ျဖစ္ေရးအတြက္ ပူေဇာ္ပံု၊ ပူေဇာ္နည္း မ်ားကိုေဖာ္ျပ ထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ယဇု ၏အနက္မွာ ပူေဇာ္ျခင္း (ယဇ္) ျဖစ္သည္။) တကယ္ေတာ့ ယဇ္ ဆိုတာ ပူေဇာ္ျခင္း ပါပဲ။

၃) သာမေဝဒ (ေတးဂီတ ကိုေျပာတာပါ။ အထက္က စြန္႔ႀကဲလွဴဒါန္းမႈ သေဘာ ပိုထက္သန္လာေအာင္၊ ေစတနာ ပိုထက္သန္လာေအာင္၊ စိတ္ၾကည္ႏူး လာေအာင္ နတ္မ်ား ပူေဇာ္ပြဲအတြက္ ၿငိမ္းေညာင္းသာယာတဲ့ ေတးဂီတ မ်ားကို ေဖာ္ျပတဲ့ က်မ္းပါ။ သာမရဲ႕ အနက္က ေတးဂီတပါ)

၄) အထဗၺေဝဒ ( ေတးဂီတက တဆင့္ အသံရဲ႕ တန္ဖိုးကို သိလာၾကပါတယ္။ အသံကို ဌာန္၊ ကရိုဏ္း၊ ပယတ္ သို႔မဟုတ္ တုန္ခါႏႈန္း တို႔ျဖင့္ မွန္ကန္စြာ ထြက္ေပၚလာရင္ လိုအပ္တဲ့ အက်ိဳးကို ေပးစြမ္းတယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ အဲ့ဒီ အသံကို ဂါထာရြတ္တယ္၊ မႏၱန္စုတ္တယ္ စသျဖင့္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ သူက ေရွး ေဝဒ သံုးပံုႏွင့္ မတူပဲ ဂါထာ မႏၱရား မ်ား ပါဝင္လာပါတယ္)

          ျဗာဟၼဏေခတ္ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကို ယဇ္ပူေဇာ္ကိုးကြယ္ မႈ လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ ေဝဒ စာေပဟာ ေလးပံု ရွိသလို အဲ့ဒီ ေဝဒေလးပံုကို ယဇ္ပူေဇာ္မႈ ရႈေထာင့္ အသီးသီးက အက်ယ္ဖြင့္ဆိုၿပီး ျဗာဟၼဏစာေပ ဟာ ေလးစု ျဖာ ထြက္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီေခတ္ကို ျဗာဟၼဏေခတ္ လို႔ ေခၚပါတယ္။ ျဖာထြက္ပံုကေတာ့ . . .

          ရိုက္ေဝဒ မွ အဲတရဲယျဗာဟၼဏက်မ္း၊ ေကာ္သိတကိ ျဗာဟၼဏက်မ္း။

          ယဇုေဝဒ မွ သတပထ ျဗာဟၼဏက်မ္း၊ တဲတိရိယ ျဗာဟၼဏက်မ္း။

          သာမေဝဒ မွ တာဏၬ ် ျဗာဟၼဏက်မ္း၊ ဇဲမိနိယ ျဗာဟၼဏက်မ္း၊ ဆဗၺိသ ျဗာဟၼဏ က်မ္း။

          အထဗၺေဝဒ မွ ေဂါပထ ျဗာဟၼဏက်မ္း။

တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ (အဲ့ဒီတုန္းက ယဇ္ပူေဇာ္မႈဟာ ဘယ္ေလာက္ႀကီးက်ယ္ ခမ္းနားတယ္၊ တတ္ႏိုင္သလို ဘယ္ေလာက္ခ်ဲ႕ၾကလဲ ဆိုေတာ့ ပေသန ဒီ ေကလာသလမင္းႀကီးဟာ ဥသဘ ငါးရာ၊ ႏြားထီးငယ္ ငါးရာ၊ ႏြားမငယ္ ငါးရာ၊ ဆိတ္ငါးရာ၊ သိုး ငါးရာ တို႔ကို ယဇ္ပူေဇာ္ပသျခင္း အလို႔ငွာ ဖြဲ႕ခ်ည္ေဆာင္ထား အပ္ကုန္၏။ ထိုမင္း၏ ကၽြန္ေယာက်္ား၊ ကၽြန္မိန္းမ၊ အေစအပါး၊ အလုပ္သမား တို႔သည္လည္း ဒဏ္ျဖင့္ၿခိမ္းေျခာက္ အပ္ကုန္၏။ ေဘးျဖင့္ ၿခိမ္းေျခာက္အပ္ကုန္သည္ ျဖစ္၍ မ်က္ရည္ျဖင့္ ျပည့္ေသာမ်က္ႏွာ ရွိကုန္လ်က္ ငိုးေၾကြးကာ အမႈကိစၥတို႔ကို ျပဳကုန္ ၏ လို႔ သံယုတၱနိကာယ္၊ ေကာသလသံယုတ္၊ ယည သုတ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။)

အာရညေခတ္ ဆိုတာ ေတာေပ်ာ္ေခတ္ပါပဲ။ အာရညဝါသီ ေတာမွီပုဂၢိဳလ္ရယ္လို႔ ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ ပုဂံေခတ္က အရည္းႀကီးဆိုတာ အာရညဝါသီ ကေန အရည္းလို႔ ျဖစ္လာတာပါ။  ယဇ္ဆရာႀကီးေတြဟာ ရႈပ္ေထြးနက္လွတဲ့၊ အတိမ္းအေစာင္း အမွားမခံတဲ့ ယဇ္ပူေဇာ္မႈအတြက္ ပညာေတြကို ခက္ခဲပင္ပန္းစြာ၊ သင္ယူ၊ က်င့္ႀကံၾကရတယ္။ ႏုပ်ိဳသန္မာတဲ့ ဘဝတစ္ေလွ်ာက္လံုးကို ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံၾကရတယ္။ သူတို႔ အသက္ႀကီးရင့္တဲ့ အခါမွာလည္း တပည့္ေတြကို ဆရာတစ္ဆူအျဖစ္ ပညာျပန္လည္ သင္ၾကားေပးရျပန္ပါတယ္။ ျဗာဟၼဏေတြဟာ ယဇ္ပူေဇာ္မႈ သက္သက္ကိုသာ (ဘလိုင္းပူေဇာ္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေဗဒင္၊ နကၡတ္၊ အခ်ိန္အခါ စတာေတြကို စနစ္တက် တြက္ခ်က္ၿပီး လုပ္ၾကတာပါ) ဦးစားေပး အခ်ိန္ကုန္ၿပီး လူ႔ဘဝ ေနဝင္ခ်ိန္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါ ေတာအရပ္ကို ခ်ဥ္းကပ္ၾကပါတယ္။

သူတို႔ဟာ ေတာအရပ္မွာ ယဇ္ကိုလည္း ပူေဇာ္ၾကတယ္။ သမထ ကိုလည္း ပြားၾကတယ္။ ေတာထဲမွာ ယဇ္ပူေဇာ္စရာ ပစၥည္းဝတၳဳ၊ ေငြေၾကး ရွားပါးခက္ခဲတဲ့အတြက္ (ျပတီက) လို႔ေခၚတဲ့ ရည္ညႊန္းပူေဇာ္ျခင္းကို ျပဳလုပ္ရာမွ ရရွိလာတဲ့ နည္းသစ္ကို သမထ လို႔ေခၚတာပါပဲ။ ဥပမာ- အႆေမဓ ေခၚ ျမင္းယဇ္ ပူေဇာ္မယ္ဆို ပူေဇာ္စရာ ျမင္းမရွိပါဘူး။ အဲ့ဒီအခါ ျမင္းနဲ႔ အာကာသကို မတူ တူေအာင္ စဥ္းစားလာရပါတယ္။ အာကာသကို ျမင္းေခါင္း၊ ေနႏွင့္လကို ျမင္းကို မ်က္လံုး၊ ေလကို ျမင္းရဲ႕ အသက္၊ ေျမကို ျမင္းရ႕ဲ ခႏၶာကိုယ္ စသည္ျဖင့္ ျမင္းႏွင့္ အာကာသကို မတူ တူေအာင္ စဥ္းစားရာမွာ ကသိုဏ္းေပါက္ၿပီး သမာဓိ အားေကာင္းလာပါတယ္။ သမာဓိဟာ အပၸနာ အဆင့္ကိုေရာက္ၿပီး စ်ာန္အဘိညဥ္အျဖစ္ တိုးတက္လာပါတယ္။ အာရညေခတ္ဟာ ေတာေပ်ာ္ရေသ့တို႔ရဲ႕ စ်ာန္သမာပတ္ ေခတ္ျဖစ္ပါတယ္။

ျဗာဟၼဏေတြရဲ႕ ေခတ္ထဲမွာ ပဲ က႑ ႏွစ္ခု ရွိပါေသးတယ္။ ဉာဏက႑ နဲ႔ ကမၼက႑ပါ။ ဒႆနပိုင္းနဲ႔ အလုပ္ ပိုင္းလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ပထမပိုင္းမွာ အလုပ္ပိုင္း (ကမၼက႑) ျဖစ္တဲ့ ယဇ္ပူေဇာ္မႈဟာ အထြတ္အထိပ္ကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ဒႆနပိုင္းကေတာ့ မွိန္ေနခဲ့ပါတယ္။ အထြတ္အထိပ္ ေရာက္ၿပီးေနာက္ ဓမၼတာအတိုင္း အထြတ္အထိပ္ေနရာက ေလွ်ာဆင္းခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီလိုေလွ်ာဆင္း လာရျခင္းဟာ အေတြးအျမင္ အသစ္တရပ္ ေပၚေပါက္လာခဲ့လုိ႔ပါ။ အဲ့ဒီ အေတြးျမင္သစ္တစ္ရပ္နဲ႔ က႑သစ္ ဖြင့္လွစ္လိုက္ျခင္းကို ဥပနိသွ်ဒ္ဝါဒ (ဝါ) ဥပါနိသွ်ဒ္ေခတ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ျဗာဟၼဏေခတ္ (ဝါ) ကမၼက႑မွာ “ေလာကတြင္ ယဇ္၏ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ေဖာ္ထုတ္ကာ ပူေဇာ္ျခင္းလုပ္ငန္းမွတစ္ပါး အျခားယံုၾကည္စရာ မရွိ” လုိ႔ယံုၾကည္ပါတယ္။

ဥပနိသွ်ဒ္ေခတ္ မွာေတာ့ “ ေလာကတြင္ ျဗဟၼာ သို႔မဟုတ္ အတၱကို သိသည့္ အသိဉာဏ္သည္သာ အရာရာကို အဆံုးအျဖတ္ေပးသည္ ” လို႔ ယံုၾကည္လာၾကပါတယ္။ ဉာဏက႑ဟာ ေနာက္ပိုင္း ဒႆနက်မ္း မ်ားရဲ႕ ေရေသာက္ျမစ္ ျဖစ္ပါတယ္။

တိတၳယ ဆိုတာ တိတၳိပုဒ္ႏွင့္ ဣယ ပစၥည္းတို႔ ေပါင္းစပ္ထားတာျဖစ္တယ္။ တိတၳိပုဒ္ရဲ႕ အနက္က “အယူဝါဒ”။ ဣယ ပစၥည္းရဲ႕ အနက္က “ရွိသူ”။ ဒီေတာ့ တိတၳိယဆိုတာ အယူဝါဒ ရွိသူ ျဖစ္တယ္။ ဒီေနရာမွာ အယူဝါဒ ရွိသူဆုိတာ မိမိတို႔ရဲ႕ က်င့္စဥ္မ်ားႏွင့္ အယူဝါဒမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ထူေထာင္ၾကသူမ်ား ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အက်င့္ (က်င့္စဥ္) ကေတာ့ “ တပ ” ေခၚ ျပင္းထန္တဲ့ အက်င့္မ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်င့္စဥ္မ်ား အေနနဲ႔ ကေတာ့ ကာမသုခလႅိကာ က်င့္စဥ္နဲ႔ အတၱကိလမထ က်င့္စဥ္ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။

ကာမသုခလႅိကာ က်င့္စဥ္ဆိုတာ (ကာမသုခ = ရလိုေသာ ခ်မ္းသာ + အလႅိက = တမ္းတမ္းစဲြ) ရလိုေသာ ခ်မ္းသာသုခကို မရမေန တမ္းတမ္းစြဲ က်င့္တဲ့ က်င့္စဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေျပာရရင္ေတာ့ “ ရယူေရး” က်င့္စဥ္ပါ။

အတၱကိလမထ က်င့္စဥ္ ကေတာ့ ( အတၱ = ခႏၵာကိုယ္ + ကလမထ = ညွဥ္းပန္းျခင္း) မမိ၏ ခႏၶာကိုယ္ကို ညွဥ္းပန္း တဲ့လမ္းစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကေတာ့ စြန္႔လႊတ္ေရး လမ္းစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပတဲ့ မ်က္ကန္းစြန္႔လႊြတ္ေရး ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။

အက်ဥ္းႏိုင္ဆံုး အက်ဥ္း ေျပာရတာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔အားလံုးဟာ ခံယူခ်က္၊ ဝါဒ၊ အက်င့္ ကြဲျပားမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း သူတို႔ ေခတ္အေလ်ာက္ ခ်မ္းသာကို ရွာေဖြၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တနည္း (မအို၊ မနာ၊ မေသ) ကိုရွာ ေဖြၾကတာပါ။ မရၾကပါဘူး။

(ဆက္ပါဦးမယ္)

(ဆရာႀကီးဦးေရႊေအာင္၏ ေဝဒေခတ္မွ ဗုဒၶေခတ္တိုင္ေတာင္ အတၱဝါဒမွ အနတၱဝါဒသို႔ ခရီးစဥ္ စာအုပ္မွ ကိုးကားသည္)