ပုဂံမင္း ငါးဆယ့္ငါး ပါး

ပုဂံမင္း (၅၅) ပါးကို မံုေရြးဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ ေစတီယကထာမည္ေသာ ရာဇဝင္ခ်ဳပ္၊ ဦးကုလားရဲ႕ ရာဇဝင္ခ်ဳပ္ မ်ားအရ ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္။ ပုဂံမင္း ၅၅ပါးရွိခဲ့တယ္ဆိုတာ အဓိကေခတ္ၿပိဳင္ အေထာက္အထားေတြကေတာ့ တရုတ္ေျပးမင္းရဲ႕ မဂၤလာေစတီေက်ာက္စာရယ္၊ ရွင္ဒိသာပါေမာက္ရဲ႕ သင္ပုန္းႀကီးဖတ္စာ ရယ္တို႔ ျဖစ္တယ္။ (သင္ပုန္းႀကီးဖတ္စာဆိုတာ ပုဂံေခတ္ရွင္ဒိသာပါေမာက္ ျပဳစုတဲ့ ပုဂံေခတ္ေႏွာင္းကေန ကိုလိုနီေခတ္တင္မက လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ ေခတ္အထိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးမွာသံုးတဲ့ ျမန္မာသင္ပုန္းႀကီးဖတ္စာ ကိုေျပာတာျဖစ္တယ္။)
ပုဂံမင္း (၅၅)ပါး
၁။ သမုဒၵရာဇ္ (ေအဒီ ၁၀၇-၁၅၂) (ပထမဆံုး ပုဂံႏိုင္ငံေတာ္ အရိမဒၵနပူရ ကို ယုန္လႊတ္ကၽြန္းမွာ တည္ေထာင္တယ္)
၂။ ရေသ့ေၾကာင္ (ေအဒီ ၁၅၂-၁၆၇)
၃။ ပ်ဴေစာထီး (ေအဒီ ၁၆၇-၂၄၂)
၄။ ထီးမင္းယဥ္ (ေအဒီ ၂၄၂-၂၉၉)
၅။ ယဥ္မင္းပိုက္ (ေအဒီ ၂၉၉-၃၂၄)
၆။ ပိုက္ေသဥ္လည္ (ေအဒီ ၃၂၄-၃၄၄)
၇။ ေသဥ္လည္ေၾကာင္ (ေအဒီ ၃၄၄-၃၈၇) ( ေလာကနႏၵာအရပ္မွာ သီရိပစၥယာ အမည္နဲ႔ ဒုတိယ ပုဂံၿမိဳ႕ကို တည္ေထာင္တယ္။)

၈။ ေၾကာင္ဒူရစ္ (ေအဒီ ၃၈၇-၄၁၂)
၉။ သည္ထန္မင္း (ေအဒီ ၄၁၂-၄၃၉)
၁၀။ မုကၡမန္ (ေအဒီ ၄၃၉) (သံုးလသာ မင္းျပဳရသည္။ အခ်ိဳ႕က ထည့္မတြက္)
၁၁။ သူရဲမင္း (ေအဒီ ၄၃၉-၄၉၄)
၁၂။ သာရမြန္ဖ်ား (ေအဒီ ၄၉၄-၅၁၆)
၁၃။ သိုက္တိုင္မင္း (ေအဒီ ၅၁၆-၅၂၃) (သမထီး အရပ္မွာ တတိယ ပုဂံၿမိဳ႕ ျဖစ္တဲ့ တမၼဝတီ ၿမိဳ႕ကို တည္ေထာင္ပါတယ္။)
၁၄။ ေသဥ္လည္ေၾကာင္ငယ္ (ေအဒီ ၅၂၃-၅၃၂)
၁၅။ ေသဥ္လည္ပိုက္ (ေအဒီ ၅၃၂-၅၄၇)
၁၆။ ခန္ေလာင္မင္း (ေအဒီ ၅၄၇-၅၅၇)
၁၇။ ခန္တက္မင္း (ဝါ) ခန္လတ္မင္း (ေအဒီ ၅၅၇-၅၆၉)
၁၈။ ထြန္တိုက္မင္း (ေအဒီ ၅၆၉-၅၈၂)
၁၉။ ထြန္လြတ္မင္း (ဝါ) ထြန္ပစ္မင္း (ေအဒီ ၅၈၂-၅၉၈)
၂၀။ ထြန္ခ်စ္မင္း (ေအဒီ ၅၉၈- ၆၁၃)
၂၁။ ပုပၸားေစာရဟန္းမင္း (ေအဒီ ၆၁၃-၆၄၀)
၂၂။ ေရႊအုန္းသီးမင္း (ေအဒီ ၆၄၀-၆၅၂)
၂၃။ ပိတ္သံုမင္း (ေအဒီ ၆၅၂-၆၆၀)
၂၄။ ပိတ္ေတာင္းမင္း (ေအဒီ ၆၆၀-၇၁၀)
၂၅။ မင္းေခြး (ဝါ) ေစာေခြးမင္း (ေအဒီ ၇၁၀-၇၁၆)
၂၆။ ျမင္းေကၽြးမင္း (ေအဒီ ၇၁၆-၇၂၆)
၂၇။ သိခၤမင္း (ေအဒီ ၇၂၆-၇၃၄)
၂၈။ သိန္းခြန္မင္း (ေအဒီ ၇၃၄-၇၄၄)
၂၉။ ေရႊေလာင္းမင္း (ေအဒီ ၇၄၄-၇၅၃)
၃၀။ ထြန္တြန္းမင္း (ေအဒီ ၇၅၃-၇၆၂)
၃၁။ ေရႊေမွာက္မင္း (ေအဒီ ၇၆၂-၇၈၅)
၃၂။ ထြန္လြတ္မင္း (ေအဒီ ၇၈၅-၈၀၂)
၃၃။ ေစာခင္နစ္ (ေအဒီ ၈၀၂-၈၂၉)
၃၄။ ခဲလူးမင္း (ေအဒီ ၈၂၉-၈၄၆)
၃၅။ ပ်ဥ္ျပားမင္း (ေအဒီ ၈၄၆-၈၇၈) (နန္းတက္လို႔ ၃ႏွစ္အၾကာ ေအဒီ ၈၄၉ မွာ ယခု ပုဂံကို တည္ခဲ့တယ္။ အမည္ကိုေတာ့ ပထဆံုးပုဂံရဲ႕ အမည္ အရိမဒၵနပူရ လို႔ပဲထပ္ေပးတယ္။)

၃၆။ တံနက္မင္း (ေအဒီ ၈၇၈-၉၀၆)
၃၇။ စေလငေခြးမင္း (ေအဒီ ၉၀၆-၉၃၆)
၃၈။ သိန္းခိုမင္း (ေအဒီ ၉၃၆-၉၅၈)
၃၉။ ေညာင္ဦးေစာရဟန္း (ေတာင္သူႀကီး) (ေအဒီ ၉၅၈-၉၉၁)
၄၀။ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴမင္း (ေအဒီ ၉၉၁-၁၀၁၃)
၄၁။ ၾကည္စိုးမင္း (ေအဒီ ၁၀၁၃-၁၀၁၉)
၄၂။ စုကၠေတးမင္း (ေအဒီ ၁၀၁၉-၁၀၄၄)
၄၃။ အေနာ္ရထာမင္း (ေအဒီ ၁၀၄၄-၁၀၇၇)
၄၄။ ေစာလူးမင္း (ေအဒီ ၁၀၇၇-၁၀၈၄)
၄၅။ က်န္စစ္သားမင္း (ေအဒီ ၁၀၈၄-၁၁၁၃)
၄၆။ အေလာင္းစည္သူမင္း (ေအဒီ ၁၁၁၃-၁၁၆၃)
၄၇။ နရသူ (ကုလားက်မင္း) (ေအဒီ ၁၁၆၃-၁၁၆၅)
၄၈။ မင္းယဥ္နရသိခၤ (ေအဒီ ၁၁၇၀-၁၁၇၃)
၄၉။ နရပတိစည္သူ (ေအဒီ ၁၁၇၄-၁၂၁၁)
၅၀။ ေဇယ်သိခၤ (နားေတာင္းမ်ားမင္း) (ေအဒီ ၁၂၁၁-၁၂၃၁)
၅၁။ က်စြာမင္း (ေအဒီ ၁၂၃၅-၁၂၅၁)
၅၂။ ဥဇနာမင္း (ေအဒီ ၁၂၅၁-၁၂၅၆)
၅၃။ နရသီဟပေတ့ (ဝါ) တရုတ္ေျပးမင္း (ေအဒီ  ၁၂၅၆-၁၂၈၇)
၅၄။ ေက်ာ္စြာ (ေအဒီ ၁၂၈၇-၁၂၉၈)
၅၅။ ေစာနစ္ (ေအဒီ ၁၂၉၉-၁၃၂၅)
၅၆။ ေစာမြန္နစ္ (ေအဒီ ၁၃၂၅-၁၃၆၈)
(အစဥ္အလာအရ ပုဂံမင္း ၅၅ပါးလို႔ မွတ္သားၾကတယ္။ သံုးလသာ နန္းစံရတဲ့ ၁၀ ဆက္ေျမာက္ မုကၡမာန္ကို ထည့္မတြက္လို႔ျဖစ္တယ္။ သူ႔ကို ထည့္တြက္ရင္ေတာ့ ၅၆ပါး ျဖစ္တယ္)

သမုဒၵရာဇ္မင္း ( ေအဒီ ၁၀၇) မွာ စတည္ေထာင္ၿပီး ေစာမြန္နစ္ နတ္ရြာစံတဲ့ (ေအဒီ၁၃၆၈) အထိ ပုဂံနန္းဆက္ဟာ ႏွစ္ေပါင္း (၁၂၆၁) ရွိပါတယ္။ ကမာၻနဲ႔ခ်ီလို႔ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ခ်ီေအာင္ သက္တမ္းၾကာတာ ပုဂံေခတ္ တစ္ခုတည္းသာ ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းျပဳလိုက္ရပါတယ္။
(ကိုသာဝ)

မြန္တုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ အာဖဂန္၊ ပါရွန္တို႔၏ အဆက္အႏြယ္ ျဖစ္တန္သည္ဟု ထင္ေယာင္မွားေစရန္ G.H Luce ေရးသားခဲ့ျခင္း

မြန္တုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ အာဖဂန္၊ ပါရွန္တို႔၏ အဆက္အႏြယ္ ျဖစ္တန္သည္ဟု ထင္ေယာင္မွားေစရန္ G.H Luce ေရးသားခဲ့ျခင္း

ပ်ဴ ႏိုင္ငံမွ ပ်ဴ လူမ်ိဳးတို႔ကို  (ေအဒီ ၈၈၀) ပါရွန္မွတ္တမ္းမွ “ဋသူလ္” ၊ (ေအဒီ၉၈၂) အာဖဂန္မွတ္တမ္း မွ “တိသူလ္” ဟု ေခၚေၾကာင္း G.H Luce က သူ၏ The Ancient Pyu (1937, JBRS) စာတမ္းတြင္ ေရးသားခဲ့ပါသည္။

          မြန္ဘာသာျဖင့္ ေရးထိုးထားေသာ က်န္စစ္သားမင္း နန္းတည္ေက်ာက္စာ တြင္ “တိရ္စူ” ဟူေသာ ေဝါဟာရ ပါဝင္သည္။ မြန္ေဝါဟာရ၊ မြန္စကား အသံထြက္ျဖင့္ ေရးထိုးထားခဲ့ေသာ ထို “တိရ္စူ” သည္ ပါရွန္မွတ္တမ္း (ေအဒီ၈၈၀)၊ အာဖဂန္မွတ္တမ္း (ေအဒီ ၉၈၂) တို႔၌ပါဝင္ေသာ  “ဋသူလ္”၊ “တိသူလ္ ” တို႔ႏွင့္ အတူတူ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု အေထာက္အထားမဲ့ လုစ္ ေရးသား ေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။

လုစ္၏ ေရးသားေျပာဆိုခ်က္အရ “တိရ္စူ” သည္၊  “ဋသူလ္”၊ “တိသူလ္” တို႔ ႏွင့္အတူတူ ဆိုလွ်င္ မြန္စကားသည္ အာဖဂန္စကားႏွင့္ အတူတူ၊ မြန္စကားသည္ ပါရွန္ စကားႏွင့္ အတူတူဟု ယူဆဖြယ္ ျဖစ္ေနပါသည္။ ထိုသို႔ မြန္စကားသည္ အာဖဂန္၊ ပါရွန္ စကားတို႔ႏွင့္ တူညီေသာေၾကာင့္ မြန္လူမ်ိဳးသည္ အာဖဂန္-ပါရွန္ ကျပားဟု ယူဆမွားဖြယ္ ျဖစ္ေနပါသည္။ လုစ္ေျပာသည့္အတိုင္း မြန္ဘာသာစကားျဖင့္ ေရးထားေသာ တိရ္စူသည္ အာဖဂန္စကားဋသူလ္၊ ပါရွန္ စကား တိသူလ္  တို႔ႏွင့္ အတူတူဟု ယူဆေျပာဆိုသူမ်ားသည္လည္း လုစ္ကဲ့သို႔ မြန္ သည္ အာဖဂန္ ပါရွန္ ကျပားျဖစ္သည္ဟု လုိက္ေျပာရာ က်ေနေပသည္။

မြန္ လူမ်ိဳးသည္ ပါရွန္ မဟုတ္ေၾကာင္း လုစ္ မသိၿပီေလာ။ မြန္ လူမ်ိဳးသည္ အာဖဂန္ မဟုတ္ေၾကာင္း လုစ္ မသိၿပီေလာ။ မြန္စကားသည္ ပါရွန္စကား၊ အာဖဂန္ စကားတို႔ႏွင့္မတူ ဆိုတာကို လုစ္မသိၿပီေလာ။ လုစ္မသိ ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ဒါဆို မြန္တုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ အာဖဂန္၊ ပါရွန္တို႔၏ အဆက္အႏြယ္ ျဖစ္တန္သည္ဟု ထင္ေယာင္မွားေစရန္ G.H Luce ဘာလို႔ ေရးခဲ့ပါသနည္း လို႔သာ ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ ခ်င္ပါေတာ့သည္။

အေနာ္ရထာ မတုိင္မီေခတ္ ျမန္မာ့သမိုင္းအတြက္ ကိုးကားစရာ စာတမ္း

အေနာ္ရထာ မတုိင္မီေခတ္ ျမန္မာ့သမိုင္းအတြက္ ကိုးကားစရာ စာတမ္း

အေနာ္ရထာမတိုင္မီေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသမုိင္းကို ေလ့လာခ်င္လို႔ တတ္အားသမွ် လိုက္ရွာၾကည့္ေတာ့ သမိုင္းစာတမ္း ေရးသားထားတာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မတိုင္မီ အထိ၊ G.H Luce ရဲ႕ Old Kyaukse And The Coming of The Burmans (JBRS, XL II, i, June, 1959) ကိုသာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေဒါက္တာသန္းထြန္း၊ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္နဲ႔ အျခား ဆရာမ်ား ေရးခဲ့တဲ့ အေနာ္ရထာေခတ္ မတိုင္မီ ျမန္မာ့သမုိင္း အေၾကာင္းမ်ားဟာလဲ Luce ရဲ႕ Old Kyaukse (ေက်ာက္ဆည္စာတမ္း) ကို က်မ္းကိုး လက္ခံေရးသား ထားတာမ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါကလည္း မဆန္းပါဘူး။ ျမန္မာ့ ေရွးရာဇဝင္ေတြမွာ ဟန္လင္းရာဇဝင္၊ တေကာင္းရာဇဝင္၊ သေရေခတၱရာ ရာဇဝင္၊ ပုဂံရာဇဝင္ စတဲ့ ရာဇဝင္ ေပထုပ္ႀကီးေတြ၊ မွန္နန္း၊ ဦးကုလားရဲ႕ မဟာရာဇဝင္ႀကီး စသျဖင့္ ရာဇဝင္မွတ္တမ္းေတြ ရွိေပမယ့္ ၎ရာဇဝင္ မွတ္တမ္းမ်ားဟာ သမိုင္းပညာအရ ေခတ္ၿပိဳင္ အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ တုိင္ဆုိင္မစစ္ေဆး ရေသးတဲ့အတြက္ က်မ္းကိုးလို႔ မရပါဘူး။ ဒီေတာ့ အျခားဆရာမ်ားဟာ အေနာ္ရထာမတိုင္မီ ျမန္မာ့သမိုင္း အေၾကာင္းမ်ား ေျပာခ်င္ရင္ တစ္ေစာင္တည္းေသာ သမိုင္းစာတမ္းျဖစ္တဲ့ လုစ္ ရဲ႕ ေက်ာက္ဆည္စာတမ္း ကိုသာ က်မ္းကိုး ရပါေတာ့တယ္။

အံ့ၾသစရာေကာင္းတာက ျမန္မာအစ၊ ေရွးဦး ျမန္မာ့သမိုင္းေၾကာင္းႀကီး တစ္ခုလံုးကို ေရးသားဖို႔အတြက္ အဓိကက်မ္းကိုး (main source) အျဖစ္ တရုတ္ဘက္က မန္ရႈ မွတ္တမ္းကို တစ္ခုတည္းကိုသာ အသံုးျပဳေၾကာင္း လုစ္က ဝန္ခံထာပါတယ္။

ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္က G.H Luce ရဲ႕ အဓိကက်မ္းကိုး (main source) အသံုး ျပဳခဲ့တဲ့ မန္ရႈက်မ္းကို အမ်ားျပည္သူေရွ႕ ထုတ္ျပဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ေပမယ့္ လုစ္က ထုတ္မျပခဲ့ပါဘူး။ အဲ့သလိုနဲ႔ ဆရာႀကီးဦးဖိုးလတ္က ျမန္မာအစ ဆိုတဲ့ စာတမ္းေရးၿပီး G.H Luce ရဲ႕ ျမန္အစ ေက်ာက္ဆည္ အယူအဆကို တံု႔ျပန္ေခ်ပလိုက္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးဦးဖိုးလတ္ရဲ႕ ျမန္မာအစဟာ ပုဂၢိဳလ္ေရးမပါ၊ ဓမၼဒိဌာန္က်က် အင္မတန္႔ကို အေၾကာင္းသင့္၊ အက်ိဳးသင့္ ေရးသားခဲ့တာပါ။ G.H Luce ရဲ႕ ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္က ႏွင့္ အၿခံအရံ အယူအဆအားလံုးဟာ ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြ၊ ျဖစ္တန္ရာေတြ ခ်ည့္ ေရးထားတာ။ ေျမေပၚ ေျမေအာက္ တူးဆြ သုေတသန မလုပ္ရတာေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ေသးတယ္။ သုေတသန ေသျခာ မလုပ္ရေသးခင္ ယုတၱိမျပည့္စံု၊ မခိုင္လံုတဲ့ အယူအဆမ်ားကို ေက်ာင္းသံုး၊ ျပည္သူသံုး လက္စြဲစာေစာင္ စာအုပ္ မ်ားမွာ မထည့္သြင္းပါနဲ႔ဦးလို႔ အတန္တန္ သတိေပးသြားပါတယ္။ 

(ဒါေပမယ့္ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ ၁၉၃၁ ကစလို႔၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ျပည္သူပုိင္ မသိမ္းခင္အထိ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ထဲမွာ လုစ္က ၎အယူအဆမ်ားကို ေကာင္းေကာင္းမိႈင္းတုိက္ သိမ္းသြင္းခဲ့ပါတယ္။  သင္ရိုးထဲမွာ ထည့္ခဲ့သလို၊ စာေပဗိမာန္က ထုတ္တဲ့ စြယ္စံုက်မ္းထဲ အထိ ပါေအာင္ အားထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ကို ျပည္သူပိုင္ သိမ္းၿပီးေနာက္မွာလည္း လုစ္ရဲ႕တပည့္ ရန္ကုန္တကၠသလိုလ္ သမိုင္းဌာနက ဆရာႀကီးတစ္ဦးက ေက်ာင္းသင္ရိုးထဲပါ ထည့္သြင္းလိုက္ပါေတာ့တယ္။)

ဆရာႀကီးဦးဖိုးလတ္လိုပဲ ေဒါက္တာထင္ေအာင္ (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ) ကလည္း G.H Luce ရဲ႕ အေထာက္အထား ကင္းမဲ့မႈ၊ ေရွ႕ေနာက္မညီမႈ၊ ေရွးေက်ာက္စာ ဖတ္ပံု မေသျခာမႈ၊ ယုတၱိမရွိ မႈမ်ားကို ေထာက္ျပၿပီး “Burmese History Before 1287: A Defence Of The Chronicles”  စာတမ္းနဲ႔ သံုးသပ္ ေဝဖန္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ ၎စာတမ္းကို ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္မွာ က်င္းပတဲ့ အေရွ႕တိုင္း သမိုင္းညီလာခံမွာ တင္သြင္းဖတ္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ 1970 မွာ The ASOKA Society, Oxford က ပံုႏွိပ္တယ္။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ အထိ အေနာ္ရထာမတိုင္ခင္ ျမန္မာ့သမိုင္း အေၾကာင္း ေျပာခ်င္ရင္ ေက်ာက္ဆည္စာတမ္းကို က်မ္းကိုး။ ေက်ာက္ဆည္စာတမ္း အယူအဆကိုမွ မႀကိဳက္ရင္ ကိုး စရာ က်မ္းမရွိ။ အဲဒီအတြက္ အေနာ္ရထာေခတ္ မတိုင္မွီ ျမန္မာ့သမိုင္း အေၾကာင္းကို မေျပာပဲသာ ေနေပေတာ့။ အဲ့ဒီ အေျခအထိ ဆိုက္ေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ (အေနာ္ရထာ မတိုင္ခင္ေခတ္အတြက္) ကိုးစရာ က်မ္းက ေက်ာက္ဆည္စာတမ္း တစ္ခုသာ ရွိခဲ့တဲ့ အေျခအေနပါ။

ဒါျဖင့္ သမိုင္းက ပါေမာကၡ၊ ဆရာႀကီးေတြ ဘာလုပ္ေနၾကသလဲ။ မသိတဲ့သူေတြ အဖို႔ အဲ့သလို ေမးဖို႔ရွိေပမယ့္ တကယ္တန္း သမိုင္းဌာနာက ဆရာႀကီးေတြဟာ သူ႔ေခတ္နဲ႔သူ specialize (အထူးျပဳ) မတူ ၾကပါဘူူး။

ဥပမာ- ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္း ဆိုရင္ ပုဂံေခတ္ specialize။ ဆရာႀကီး ဦးတိုးလွ ဆုိရင္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦး specialize ။ ေဒါက္တာေက်ာ္ဝင္း ဆိုရင္ ေတာင္ငူ ေခတ္ specialize ။ စသျဖင့္ သူ႔ေခတ္နဲ႔သူ ကၽြမ္းက်င္မႈ မတူၾကပါဘူး။

ဒါျဖင့္ ေနာက္ထပ္ ေနာက္ထပ္သူေတြ ကေရာ အေနာ္ရထာ မတုိင္မီေခတ္ကို ဘယ္သူမွ စာတမ္း မလုပ္ၾကေတာ့ဘူးလား၊ ဘာျဖစ္လို႔ မလုပ္ၾကတာလဲလုိ႔ ေမးစရာရွိပါတယ္။ ဟုတ္ကဲ့ အေျဖရွိပါတယ္။ သမိုင္းအတြက္ MA ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ PHD ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ စာတမ္းလုပ္ဖို႔က (၃) ႏွစ္ပဲ အခ်ိန္ရပါတယ္။ သံုးႏွစ္အတြင္းမွာ စာတမ္းမၿပီးရင္ ဘြဲ႕မရ ေတာ့ပါဘူး။ (သမိုင္းဘက္က ဆရာမ်ား သိၾကပါတယ္။ ပုဂံေခတ္ တစ္ေခတ္ထဲေတာင္ ဖတ္စရာ ေက်ာက္စာေတြ မ်ားလွသမို႔၊ အေထာက္အထားရွာရ ခက္သမို႔ ပုဂံေခတ္ေတာင္ စာတမ္းလုပ္သူ ရွားလွပါတယ္)

အေနာ္ရထာ မတိုင္ခင္ေခတ္ အေၾကာင္း စာတမ္း လုပ္မယ္ဆိုရင္ အေထာက္ထားရွာရတာ နဲ႔တင္ကို ေက်ာင္းက ေပးထားတဲ့ အခ်ိန္ (၃)ႏွစ္က မေလာက္ပါဘူး။ ေက်ာက္စာေတြ အမ်ားႀကီးဖတ္ရမယ္။ ဗုဒၶေခတ္၊ အေသာကေခတ္ မွာ သံုးတဲ့ ျဗဟၼီ ဆိုတဲ့ အကၡရာေတြအေၾကာင္း သိေအာင္ လုပ္ရဦးမယ္။ သေရေခတၱရာ၊ ဟန္လင္း တို႔ကေတြ႔တဲ့ (ယာယီ)ပ်ဴ ဆိုတဲ့ စာေတြ ဖတ္တတ္ေအာင္ လုပ္ရဦးမယ္။ တရုတ္ဘက္က မွတ္တမ္းေတြေနာက္ လိုက္ရဦးမယ္။ စာတမ္းေခါင္းစဥ္ အခ်ိန္မီ တင္ရမွာနဲ႔။ (၃) ႏွစ္ အခ်ိန္က မေလာက္ပါဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္အထိ (လုစ္ရဲ႕ ေက်ာက္ဆည္စာတမ္းကလြဲရင္) အေနာ္ရထာေခတ္ မတိုင္မီ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း အေၾကာင္း သမိုင္းစာတမ္း မရွိခဲ့ပါဘူး။

ျပင္ပပညာရွင္နဲဲ႔ ျမန္မာ့သမိုင္းျပဳစုေရး ေကာ္မရွင္

          ျမန္မာ့သမိုင္းျပဳစုေရး အဖြဲ႕မွာ ျပင္ပ ပညာရွင္တစ္ဦး စာတမ္း တင္သြင္း လာဖတ္မယ္ဆိုရင္ ပထမဦးဆံုး တင္သြင္းမယ့္ စာတမ္းကို ေခတ္အလိုက္ ကၽြမ္းက်င္သူ ဆရာႀကီးမ်ားထံမွာ အလ်င္ အစစ္ေဆးခံရပါတယ္။ (ဗရမ္းဗတာ ေရးခ်င္တာ ေရးလာတာမ်ိဳးကို တင္သြင္းခြင့္၊ ဖတ္ခြင့္ ေပးတာ မဟုတ္ပါဘူး) ေခတ္အလိုက္ ကၽြမ္းက်င္သူ ဆရာႀကီးမ်ားက ေသျခာစိစစ္၊ အေထာက္အထားမ်ား၊ က်မ္းကိုးမ်ား မွန္မမွန္ တိုက္ဆိုင္ စစ္ေဆး၊ မွန္ကန္ေတာ့မွ ဖတ္ခြင့္ျပဳတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာတမ္းဖတ္တဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း မွားလ်င္ ဝိုင္းဝန္းကန္႔ကြက္မယ့္၊ ေမးခြန္းေတြ ထုတ္မယ့္ ပညာရွင္အုပ္စု လိုက္ႀကီး ေရွ႕မွာ ဖတ္ရတာပါ။

(ဖိန္႔လို႔ မရပါဘူး။ ရႊီးလို႔ မရပါဘူး။ တတ္ေယာင္ကား၊ သိေယာင္ကား လုပ္လို႔ မရပါဘူး။ အေထာက္အထား မခိုင္လံုတာ လာတင္ျပရင္ ဗ်မ္းကနဲ ေနေအာင္ ကြဲထြက္သြားမွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက တကယ့္ထိပ္သီး၊ သမိုင္းႏွင့္ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာရွင္မ်ား ေရွ႕မွာ ဖတ္ရတာလို႔ မွတ္ၾကပါေလ )

စာတမ္းဖတ္ၿပီ

အဲသလို ျမန္မာ့သမိုင္းျပဳစုေရး အဖြဲ႔ထံ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၃) ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က ျမန္မာ့သမိုင္း ျပဳစုေရးအဖြဲ႕ ရဲ႕ စာတမ္းဖတ္ခန္းမ၊ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္းသုေတသန ဦးစီးဌာန၊ အမရေဆာင္မွာ ျပင္ပ ပညာရွင္တစ္ဦးက အေနာ္ရထာမတိုင္မီ ေခတ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာ့သမိုင္း စာတမ္းတစ္ေစာင္ တင္သြင္း ဖတ္ၾကားပါေတာ့တယ္။

စာတမ္းဖတ္သူ သမိုင္းသုေတသန ပညာရွင္ကေတာ့ ဦးေက်ာ္ဇင္ (ဘုန္းတင့္ေက်ာ္) ျဖစ္ၿပီး တင္သြင္းဖတ္ၾကားတဲ့ စာတမ္း ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ “က်မ္းကိုးမ်ား၊ ေရွးဗမာေက်ာက္စာမ်ားႏွင့္ ကြဲလြဲမွားယြင္းေနေသာ ဂ်ီအိပ္ခ်္လုစ္၏ ဗမာ့သမိုင္း အယူအဆ” ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီစာတမ္းဖတ္ၿပီး ေနာက္ႏွစ္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၁ရက္ေန႔မွာ ဒုတိယစာတမ္း “ျမန္မာဟူေသာ ပ်ဴရာဇဝင္ဆိုရိုးစကားကို ေရွးပ်ဴ၊ ဗမာ ေက်ာက္စာမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာၾကည့္ျခင္း” ကို ဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ (၎ စာတမ္းႏွစ္ေစာင္ကို “ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ၿပီး ျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့သမိုင္း (၁၊၂)” အျဖစ္ ကံေကာ္ဝတ္ရည္စာေပမွ ႏွစ္အုပ္တြဲ ပံုႏွိပ္ ထုတ္ေဝၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။)

ဘယ္လို သမိုင္းပညာရွင္က စစ္ေဆးၿပီး ဘယ္လို အားထုတ္ထားတဲ့ စာတမ္းလဲ

                    ၎စာတမ္း (၂)ေစာင္ကို မဖတ္ၾကားခင္မွာ ျမန္မာ့သမိုင္း ျပဳစုေရးအဖြဲ႔ကို တင္သြင္းတဲ့အခါ ပ်ဴေခတ္ႏွင့္ ပုဂံေခတ္ specialize၊ သမိုင္းပညာရွင္ႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္း ကိုယ္တိုင္ ေစ့ေစ့စပ္စပ္ စိစစ္ စစ္ေဆးပါတယ္။ သေရခတၱရာေခတ္၊ ပုဂံေခတ္ ေရွးဗမာ ေက်ာက္စာေတြ၊ ေခတ္ၿပိဳင္ အိႏိၵယ၊ တရုတ္သမိုင္း အေထာက္အထားေတြ၊ က်မ္းကိုးေတြကို အေသးစိတ္ စစ္ေဆးၿပီး အမွားမရွိဘူး၊ အားလံုးမွန္တာ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိရလို႔ ွ ေဒါက္တာသန္းထြန္းက စာတမ္းဖတ္ခြင့္ ျပဳဖို႔ သေဘာတူတာပါ။ အဲ့ဒီစာတမ္း ဖတ္ပြဲ (၂) ပြဲလံုးမွာလည္း ေဒါက္တာသန္းထြန္း က သူကိုယ္တုိင္ သဘာပတိ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ပါတယ္။

          အဲဒီစာတမ္းမွာမွာ ျပည္တြင္း ျပည္ပ က်မ္းကိုး စာအုပ္၊ စာတမ္းေပါင္း ကေတာ့(၉၂) အုပ္ ေတာင္ရွိၿပီး၊ ေအာက္ေျခမွတ္စုေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ပါဝင္ပါတယ္။ စာတမ္းရွင္ ဆရာဘုန္းတင့္ေက်ာ္ဟာ အဲ့ဒီစာတမ္း နွစ္ေစာင္ ျပဳစုဖို႔ ႏွစ္ေပါင္း (၂၁) ႏွစ္ တိုင္တိုင္ သုေတသန ျပဳ အားထုတ္ခဲ့ရတယ္ လို႔လဲ သိရပါတယ္။

အဲ့ဒီစာတမ္း (၂)ေစာင္ဟာ G.H Luce ရဲ႕ ေက်ာက္ဆည္စာတမ္းႏွင့္ အၿခံအရံ အယူအဆမ်ား အားလံုး မွားေၾကာင္း၊ ေက်ာက္စာအေထာက္အထားမ်ား ျပည္တြင္း ျပည္ပ ေခတ္ၿပိဳင္ အေထာက္အထားမ်ားနဲ႔ တကြ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္သလို ျမန္မာ့သမိုင္း သက္တမ္းဟာလည္း ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ၿပီးျဖစ္ ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ (လုစ္ ေျပာသလိုဆိုရင္ ျမန္မာ့သမိုင္းဟာ ေအဒီ ၁၁ရာစုေလာက္မွ စတင္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ခန္႔သာ ရွိဦးမွာပါ။ ဂ်ီအိပ္ခ်္ လုစ္က ေရွ႕ပိုင္း ပုဂံ (၃)ေခတ္နဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ သမိုင္းကို ထိန္ခ်န္ လိမ္ညာခဲ့တာ ေပၚ သြားခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္)

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘာမွန္းမသိျဖစ္ေနရတဲ့ ျပဴ ဆိုတာလဲ ျမန္မာရဲ႕ အမည္ကြဲတစ္ခုသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျပဳဟာ ျမန္မာျဖစ္ေၾကာင္းကိုလဲ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၁၂ ကေန ၁၉၅၇ ခုႏွစ္အတြင္း အႀကိမ္ႀကိမ္လြဲမွား ပ်က္စီးခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာလူမ်ိဳး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ျမန္မာ့ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ တို႔ရဲ႕ သမိုင္းသက္တမ္းအမွန္ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ ဆိုတာ အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ ထင္ရွား ေပၚေပါက္ေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ စာတမ္းႏွစ္ေစာင္လဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲ့ဒီ့ သမိုင္းသုေတသန စာတမ္းဖတ္ပြဲကို ျမန္မာ့သမိုင္း ျပဳစုေရးအဖြဲ႔ တာဝန္ရွိသူမ်ား အျပင္၊ ဆရာႀကီးေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)၊ ဆရာႀကီးဦးအံ့ေက်ာ္ (တြဲဘက္ပါေမာကၡ၊ သမိုင္း (ၿငိမ္း)၊ ဆရာႀကီးဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္း ပါေမာကၡ (ၿငိမ္း))၊ ဆရာမႀကီး ေဒၚအုန္းၾကည္ (ျမန္မာသမိုင္း ျပဳစုေရးအဖြဲ႔ဝင္ ပညာရွင္)၊ အၿငိမ္းစား သံအမတ္ႀကီး ဦးသက္ထြန္း၊ မစၥတာဟဒ္ဆန္၊ ဆရာႀကီး ဦးစိုင္းေအာင္ထြန္း (ဒုဥကၠဌ၊ ျမန္မာသမုိင္းျပဳစုေရးအဖြဲ႔)၊ ဆရာႀကီးဦးလွထြန္းျဖဴ၊ ဆရာႀကီးဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္ တို႔ပါ တက္ေရာက္ခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။  (စာအုပ္ပါ ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္းမ်ားအရ)

အဲ့ဒီစာတမ္းဖတ္ပြဲမွာ ကန္႔ကြက္သူ မရွိ၊ ဆရာႀကီးဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္က ေထာက္ခံ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ နိဂုံးခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ သဘာပတိ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္းက

“ ယခု စာတမ္းဖတ္ပြဲမွာ ဦးေက်ာ္ဇင္စာတမ္း အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ဦးေက်ာ္ဇင္တင္ျပတဲ့ သုေတသနအသစ္ေတြအရ ဂ်ီအိပ္ခ်္လုစ္ ေျပာတဲ့ ဗမာအစေက်ာက္ဆည္ အယူအဆမွားေၾကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။ သုေတသန လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ မွားတာေတြ႔ရင္ ပယ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဂ်ီအိပ္ခ်္လုစ္ရဲ႕ ဗမာအစေက်ာက္ဆည္ အယူအဆကို ပယ္ၿပီး ျမန္မာ့သမိုင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသစ္ျပန္ေရးရပါမယ္။ ယခု တင္ျပ ဖတ္ၾကားတဲ့ စာတမ္း အလြန္ေကာင္းပါတယ္” လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ဆိုတာ အေထာက္အထားနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အလြန္စည္းကမ္းႀကီးၿပီး သမိုင္းစာတမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အလြန္ ခ်ီးက်ဴးခဲ သူပါ။

          အေနာ္ရထာမတိုင္မီေခတ္ ျမန္မာ့သမုိုင္း အတြက္ သမိုင္းပညာစာတမ္း လိုအပ္ရင္  G.H Luce ရဲ႕ ေက်ာက္ဆည္စာတမ္းကလဲ (ပညာရွင္မ်ားေရွ႕မွာ) မွားယြင္းေၾကာင္း ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီျဖစ္လို႔ သုေတသီ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ႕ “ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့သမိုင္း ၁၊၂) သာ တစ္ခုတည္းေသာ ကိုးကားစရာ ပညာရွင္ စာတမ္းအျဖစ္ ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပလိုက္ရပါတယ္ ခင္ဗ်ား။ 

(ကိုသာဝ)

ပ်ဴ ၁၂ ျပည္ေထာင္ ကို ထပ္ေတြ႔ျခင္း

ပ်ဴ ၁၂ ျပည္ေထာင္ ကို ထပ္ေတြ႔ျခင္း

ပ်ဴရာဇဝင္ ၁၂ေစာင္တြဲအရ ပ်ဴ ျပည္ေထာင္ ၁၂ ျပည္ေထာင္ ရွိေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုထဲက ပအိုဝ္း ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထဲက ေဖာ္ျပေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါကို လက္ခံေရးသားထားတဲ့ အျခား စာအုပ္/ စာေစာင္ေတြမ်ား ရွိဦးမလားလို႔ ရွာ တဲ့ အခါ “စန္းသမိန္ ရဲ႕ ျမန္မာ့ေသြး၊ ျမန္မာ့ဓား၊ ျမန္မာ့ စစ္ပညာ” စာအုပ္ထဲမွာ ပိုလို႔ ျပည့္စံုစြာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဆရာစန္းသမိန္ ရဲ႕ စာအုပ္ထဲမွာ ပိုလို႔ ျပည့္စံုစြာ ပါတာကေတာ့ ပ်ဴ ၁၂ ျပည္ေထာင္အျပင္ ၎တို႔ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားကိုပါ တြဲလ်က္ ေဖာ္ျပထားတာပါ။

၁။ ေအလိုပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္တေကာင္း၊ ငေဆာင္ခ်မ္း၊ တေကာင္း)

၂။ ဟန္လင္းပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ဟန္လင္း)

၃။ ကခ်င္ပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ငမႏၲာ၊ မိုးေကာင္း)

၄။ ခ်င္းပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ဖလမ္း၊ တီးတိန္)

၅။ အစီရီပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ဓညဝတီ) ရခုိင္ ကို ေျပာတာပါ။

၆။ ျမန္မာပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ေတာင္တြင္းေဂး၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္း၊ ယုတ္လႊတ္၊ သီရိပစၥယာ၊ 

တမၸဝတီ၊ ပုဂံ)

၇။ ကံဖိုစပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ မိုးနဲ) ကေမာၻဇကို ေျပာတာပါ။

၈။ ကိုင္းရယ္ပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ကိုင္းရယ္၊ က်ိဳင္းတံု)

၉။ ကေလာက္ေဂးပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ကေလာက္ေဂး၊ သထံု)

၁၀။ တိန္မယ္ပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ တိန္မယ္၊ ပဲကူး)

၁၁။ ေမွာ္ဇာပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ေမွာ္ဇာ)

၁၂။ တနသၤာရီပ်ဴ (ၿမိဳ႕ေတာ္ ထားဝယ္)

လူငယ္ေတြ၊ ေရွးရာဇဝင္ေတြ အေၾကာင္း စိတ္ဝင္စား သူေတြကို knowledge ေပးခ်င္တာ အဓိကပါ။  ဒါေတြကို အမွန္သမိုင္း အျဖစ္ ေျပာႏိုင္ဖို႔ကေတာ့ သုေတသနျပဳမႈေတြ၊ တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိ မႈေတြ၊ ေခတ္ၿပိဳင္ မွတ္တမ္းေတြက သက္ေသထူပါလိမ့္မယ္။ (အခု အေတာ္ေလးကို တူးလည္းေတြ႔၊ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မတူးဘဲေတာင္ ေတြ႔ သတင္းေတြ ၾကားရပါတယ္။ တာဝန္အရ၊ စည္းကမ္းအရ၊ မေျပာပဲသာ ေနရမယ္။ အတူးဘက္က ဆရာမ်ား သိၾက မွာပါ။ )

(ကိုသာဝ)